นั่งพิจารณาคดีครั้งแรกคดีอีไอเอท่อก๊าซ ตุลาการให้รัฐทบทวนอีไอเอ ชี้ขาดประเด็นสังคม

เมื่อวันที่ 26 มี.ค.2556 เวลา 9.30 น. ศาลปกครองสูงสุดนัดนั่งพิจารณาคดีครั้งแรก คดีหมายเลขดำที่ 43/2547 ซึ่งนายกิตติภพ สุทธิสว่าง ที่ 1 กับพวกรวม 17 คน ยื่นฟ้อง กรมการขนส่งทางน้ำและพานิชย์นาวี(ปัจจุบันคือ กรมเจ้าท่า) คณะกรรมการผู้ชำนาญการฯ (คชก.) และสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อขอให้เพิกถอนมติของคณะกรรมการผู้ชำนาญการที่ให้ความเห็นชอบรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม(EIA) และขอให้เพิกถอนใบอนุญาตปลูกสร้างสิ่งล่วงล้ำลำน้ำของโครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย เนื่องจากอาศัยข้อมูลจากรายงาน EIA ที่ยังไม่ได้รับความเห็นชอบจากคชก. ที่ถูกต้องตามกฎหมาย ทั้งไม่แจ้งให้องค์การบริหารส่วนตำบลสะกอมพิจารณาให้ความเห็นและมีส่วนร่วมในการอนุญาต และไม่ได้นำข้อสรุปและข้อเสนอแนะตามรายงานผลการประชาพิจารณ์ เข้าประกอบการพิจารณาอนุญาต

รูปนัดนั่งอีไอเอท่อก๊าซ1

ชาวบ้านกว่าร้อยคน เข้าร่วมการพิจารณาคดีในครั้งนี้ โดยนายนาซอรี หวะหลำ ผู้ฟ้องคดีที่ ๑๒ ตัวแทนชาวบ้านแถลงต่อศาลว่า โครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย สร้างความแตกแยกให้กับชุมชน และส่งผลกระทบต่อประมงพื้นบ้าน นอกจากนี้ที่ตั้งของโรงแยกก๊าซยังอยู่ในพื้นที่วะกัฟ ซึ่งเป็นที่สาธารณะที่ชาวมุสลิมอุทิศให้มนุษยชาติ การก่อสร้างดังกล่าวนอกจากจะขัดกฎหมายบ้านเมืองแล้วยังขัดต่อความเชื่อทางศาสนาอิสลามด้วย
 
011จากนั้นนายภานุพันธ์ ชัยรัต ตุลาการผู้แถลงคดี ได้แถลงความเห็นต่อคดีนี้ว่า รายงาน EIA เป็นเอกสารมหาชนที่ต้องถูกตรวจสอบความถูกต้องจากสังคมโดยทั่วไป หากรายงาน EIA เป็นเท็จ และมีการนำไปประกอบการอนุญาตโครงการ จะส่งผลเสียหายต่อสุขภาพ คุณภาพชีวิตของประชาชน และดุลยภาพของธรรมชาติ ดังนั้น มติการให้ความเห็นชอบรายงาน EIA ย่อมถือเป็นการกระทำอื่นใดทางปกครองที่ศาลมีอำนาจตรวจสอบได้ และเนื่องจากผู้ฟ้องคดีตั้งถิ่นฐานในแถบพื้นที่โครงการ ผู้ฟ้องคดีจึงเป็นผู้เสียหายที่มีสิทธิฟ้องคดีต่อศาลได้ นอกจากนี้ เมื่อ โครงการนี้อาจกระทบต่อสัตว์น้ำในทะเล การฟ้องของผู้เสียหายจึงเป็นการฟ้องแทนสัตว์น้ำเหล่านั้น ทั้งยังเป็นการฟ้องเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมแทนรัฐ ตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2535
 
ดังนี้ เมื่อคณะกรรมการผู้ชำนาญการไม่ได้ให้ความเห็นชอบรายงาน EIA ในประเด็นด้านสังคม จึงถือว่า มติดังกล่าวไม่ครบถ้วนตามที่พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมฯ กำหนดไว้ รายงาน EIA ที่กรมเจ้าท่านำไปประกอบการออกใบอนุญาตจึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย นอกจากนี้ การพิจารณาออกใบอนุญาตไม่จำเป็นต้องรับฟังความเห็นอบต. ส่วนการรับฟังประชาพิจารณ์ รายงาน EIA ได้ระบุผลการประชาพิจารณ์ไว้อยู่แล้ว ดังนั้น จึงเห็นควรให้คณะกรรมการผู้ชำนาญการกลับไปพิจารณาประเด็นด้านสังคมเพิ่มเติม และเสนอมาตรการป้องกันและแก้ไขทางสังคมให้กรมเจ้าท่านำไปเพิ่มในใบอนุญาตและแจ้งให้บริษัทปฏิบัติตาม ภายในระยะเวลา๑๘๐ วัน 
หลังกระบวนการพิจารณา ชาวบ้านแถลงข่าวต่อสื่อมวลชนว่า รายงาน EIA คือ 012สิ่งที่นำเชื้อโรค นำอาวุธร้ายมาฆ่าประชาชนทางอ้อม ไม่ว่าโรงแยกก๊าซ หรือท่อส่งก๊าซ เป็นหัวใจหลักของอุตสาหกรรม สิ่งที่จะตามมาหลังจากนั้น คือ ท่าเรือน้ำลึก รถไฟ ความเร็วสูง คลังน้ำมัน ที่ชาวบ้านมาวันนี้ เรื่องสำคัญคือ รายงาน EIA ยังไม่ผ่านความเห็นชอบทางสังคม
หม่อมหลวงวัลย์วิภา จรูญโรจน์ อดีตคณะกรรมการผู้ชำนาญการหนึ่งเดียวที่ไม่ให้ความเห็นชอบรายงาน EIA ของโครงการนี้ กล่าวว่า การประเมินผลกระทบทางสังคม หรือ SIA ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องพิจารณาในรายงาน EIA แม้ในตอนหลังจะเพิ่มการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ (HIA) แต่สุขภาพของคนไม่ใช่ผลกระทบทั้งหมดที่จะเกิดจากการดำเนินโครงการ บริบททางสังคมที่กระทบต่อคนเป็นสิ่งสำคัญ
 
013นายสุรชัย ตรงงาม เลขาธิการมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม ในฐานะผู้รับมอบอำนาจผู้ฟ้องคดี ให้ความเห็นว่า แถลงการณ์ของตุลาการผู้แถลงคดีได้วางหลักคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมที่กำหนดให้ชุมชนสามารถฟ้องศาลปกครองเพื่อตรวจสอบความถูกต้องของรายงาน EIA ได้ตั้งแต่ต้นโดยไม่จำเป็นต้องรอให้มีใบอนุญาตโครงการเช่นในอดีต
อย่างไรก็ตาม การพิจารณาของตุลาการผู้แถลงคดีในวันนี้ ไม่ผูกพันองค์คณะตุลาการเจ้าของคดีในการทำคำพิพากษา หลังจากนี้ ยังต้องติดตามว่า ตุลาการจะมีคำพิพากษาวางบรรทัดฐานการพิจารณารายงาน EIA และการออกใบอนุญาตของหน่วยงานรัฐอย่างไรต่อไป

ข่าวสารที่เกี่ยวข้อง